Laktoz anne sütünde, inek sütünde, keçi sütünde bulunan karbonhidrattır.Anne sütündeki bu karbonhidrat, yeni doğan bebeğin ilk bir yılındaki enerji ihtiyacının %40 kısmını karşılar.Laktoz bebeğin hem fiziksel hem de beyinsel gelişmesi için mutlaka gereklidir.Bununla birlikte kalsiyum, fosfor, magnezyum gibi önemli maddelerin de varlığını arttırır.Laktoz normal şartlarda ince bağırsak yüzeyinde bulunan laktaz isimli bir enzimin etkisiyle parçalanır. Glukoz ve galaktoza bölünür ve daha sonra da bu haliyle emilir.
Laktozun yeterli parçalanamaması ve buna bağlı belirtilerin ortaya çıkması laktoz intoleransı olarak adlandırılır. Laktoz intoleransı hem besinle aldığımız laktoz miktarına hem de ince bağırsakta bu laktozu parçalayan laktaz enziminin miktarına bağlı olarak gelişir.
Bir bebekte eğer laktoz intoleransı olduğunu düşünüyorsak dışkıda laktik asit ölçülerek tanı koyabiliriz. Büyüklerde ise Laktoz İntoleransı tanısı için hidrojen nefes testi denilen bir yöntem vardır. Ancak bunun için kişinin uyum sağlaması gerektiğinden bebeklerde ve küçük çocuklarda hidrojen nefes testini tanı için kullanamayız.
Laktoz inek, keçi ve anne sütünde mevcut olup en yüksek düzeyde anne sütünde bulunur.Yoğurt da daha az olmakla beraber dondurma ve peynirde de laktoz bulunmaktadır. Yoğurt aslında laktoz intoleransı olan kişiler için ideal bir besin seçeneği. Hem laktoz miktarı az hem de yoğurdun içinde bulunan faydalı bakteriler laktozun yoğurdun içerisinde parçalanmasını sağlamaktadır. Peynirde de farklı yapılarına göre laktoz miktarı değişmektedir. Özellikle yumuşak peynirlerde laktoz daha yüksek oranda bulunmaktadır. Eski kaşar gibi sert peynirlerde laktoz daha azdır.
Ağız yoluyla alınan sütteki laktoz, normalde ince bağırsağımızda bulunan laktaz isimli enzimle parçalanarak glukoz ve galaktoza ayrılır ve bu şekilde emilime uğrar. Eğer ince bağırsakta laktozu parçalayacak bu laktaz isimli enzim yeterli miktarda bulunmazsa, laktoz parçalanamaz ve bu parçalanamayan haliyle kalın bağırsağa ulaşır. Kalın bağırsağa gelen laktoz, bağırsağın içine su çekilmesine neden olur. Bağırsak içine fazla miktarda su çekilmesi, bağırsak içerisindeki dışkının su miktarının artmasına, cıvık olmasına ve bağırsak hareketinin hızlanmasına neden olur. Dışkılama sulu ishal şeklinde görülür. Aynı zamanda kalın bağırsağımızda faydalı bakteriler vardır. Bu bakterilerin laktozu parçalama özellikleri vardır. Ve bu bakteriler tarafından laktoz parçalanarak laktik asit oluşur. Dolayısıyla biz bunu dışkının asidetisinin artması olarak görürüz. Dışkının asidetisinin artması da bebeklerde pişiğe neden olur. Aynı zamanda laktoz, kalın bağırsağımızda bulunan bakteriler tarafından bir takım gazlara da dönüştürülür. Ve bu da karında gaz hissi, gerginlik, karın ağrısı, kramp şeklinde karın ağrısı, ya da aşırı gaz çıkarma gibi bir takım belirtilere yol açar.
Eğer bebek sadece anne sütüyle besleniyorsa ve henüz başka bir gıda anne sütünü kesmek yerine laktozu parçalayan laktaz enzimini dışardan verilebilir. Esasen laktoz intoleransında iki tip tedavi yaklaşımımız olabilir.
Anne sütü alan bebeklerde laktaz enzimi tercih edilebilir. Anne sütü almayan veya ağırlıklı olarak mama ile beslenen bir bebekse erken dönemde laktozu çıkarılmış laktozsuz mamalar ya da fermente mamalar dediğimiz özel mamalar kullanabilir. Eğer bebek ek gıdaya geçmiş daha büyük bir bebekse laktozun en fazla sütte olması nedeniyle süt miktarının azaltılması ya da gün içerisinde farklı zaman dilimlerine bölünerek azar azar alınması bir yöntem olabilir. Sütün diğer gıdaların yanı sıra alınması da bir yöntem olabilir.
İnek sütü alerjisi, vücudun bağışıklık sisteminin inek sütü proteinine karşı yarattığı bir reaksiyondur. Oysa ki Laktoz İntoleransı dediğimiz durum sütün karbonhidrat kısmının parçalanamaması, sindirilememesi sonucu ortaya çıkan belirtileri kapsar. İnek sütü alerjisinde bağırsak duvarında hasarlanma meydana gelirken Laktoz İntoleransında bağırsak duvarında hasarlanmadan ziyade bu laktozu parçalayacak enzimin aktivitesinin, etkinliğinin düşük olması söz konusudur. Birbirine benzer belirtiler gösterebilirler. Yani kusma, ishal, karında gaz gibi belirtiler hem inek sütü alerjisinde hem Laktoz İntoleransında görülebilir. Ancak inek sütü alerjisi genellikle daha ağır formlarda seyreder. İshal daha uzun sürelidir. Çocuğun kilo alımını çok olumsuz etkileyebilir. Bebeğin kakasında kan görülüp, kansızlığa neden olabilir. İshal, bebeğin protein düzeyinin de düşmesine neden olabilir. Laktoz İntoleransında bu belirtileri görmeyiz. Dolayısıyla Laktoz İntoleransı ile inek sütü alerjisi arasındaki farkı belirtilerle ayırt edebileceğimiz gibi kan tetkikleriyle de inek sütü alerjisi olduğuna karar verebiliriz. Dışkı incelemesiyle de yine inek sütü alerjisini Laktoz İntoleransıyla birbirinden ayırmak mümkün.
2004 yılında Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nden mezun oldum. 2005 yılında Çukurova Tıp Fakültesi’nde uzmanlık eğitimime başladım..
Güzelyalı Mahallesi Uğur Mumcu Bulvarı Adana Kule Kat: 1 No: 5 Çukurova/ADANA
0535 935 65 20
✉️ozge@ozgearikan.com
.png)